HASAN BİN ŞÛBE HARRANÎ
Doğumu
Ebu Muhammed, Hasan bin Ali bin Hüseyin bin Şûbe Harranî Hacebî, Şianın dördüncü asırdaki en aydın çehrelerinden biridir. O, Şeyh Saduk (ö: 381) ile aynı devredir. Muhammed bin Humam"dan (ö: 336) rivayet eder ve Şeyh Tûsî"nin (ö: 413) üstatlarındandır. Hasan Ali, Muhammed (s.a.a) âşıkları olan bir ailede eğitildi ve küçük yaştan Ehl-i beyt"in sevgisi onun kalbine yerleşti. O, şimdiki Suriye"nin Halep Şehri"nin kasabalarından olan Harran"da doğdu. Halep, o zamanın en önemli ve büyük şehirlerinden ilim merkezi olan bir şehirdi. Bu şehir İslam alemine çok büyük alimler yetiştirmiştir ki bunlardan birisi de Hasan bin Ali bin Şûbe"dir.
Şahsiyeti
Ebu Muhammed Hasan bin Şûbe, kendi zamanında Şianın büyük alim ve fakihlerinden biriydi. O, Şianın büyük ravilerinden sayılır. Kitapları o zamandan beri alim ve araştırmacıların önem verdikleri arasındadır. Onun rivayetleri, Şianın Vesail"uş-Şia, Bihar"ul-Envar gibi önemli kaynak kitaplarında da yer almıştır.
Şeyh Hür Âmulî"nin sözü: Şeyh Hür Âmulî Emel"ul-Âmal kitabında onun hakkında şöyle der: "Ebu Muhammed, Hasan bin Ali bin Şûbe, çok değerli ilim adamı ve büyük bir muhaddistir."
Allame Meclisi"nin sözü: Allame Meclisî onun hakkında şöyle der: "Onun Tuhef"ul-Ukul kitabı fazlını, ilmini, büyüklüğünü gösteren en güzel şahittir."
Allame Hansarî"nin sözü: Ravzat"ul-Cennât adlı kitabın sahibi Merhum Allame Hansarî, onun hakkında şöyle der: "Büyük muhaddis Hasan bin Ali bin Hüseyin bin Şûbe Harranî Halebî; düşünür, fakih, araştırmacı ve en ileri gelen şahsiyetlerdendir. O öyle bir kitap telif etmiştir ki Şianın büyük alimleri, fakihleri ve araştırmacıları ona itimat etmişlerdir."
Üstadı
Ebu Ali Muhammed bin Humam Bağdadî (ö: 336)
Talebesi
Önde gelen talebesi, güneş gibi parlayan Şeyh Mufid Muhammed bin Muhammed bin Nûman"dır (ö: 413 h.).
Eserleri
Onun en kıymetli eserlerinden Tuhef"ul-Ukul kitabıdır ki ulemanın çoğu, ona önem vermiştir. Bu eser, Türkçe'ye de çevrilmiş, iki kez basılmıştır. Birincisi Arapça"sıyla beraber, ikincisi de sadece Türkçe olarak basılmıştır.
et-Temhis kitabını da ona isnat edebiliriz. Zira bu kitabı Ebu Ali Muhammed bin Humam"dan nakletmiştir. Bazı alimler kendi kitabı olduğuna kanaat getirmişlerdir.
ALİ BİN İBRAHİM KUMMÎ
SIKAT'UL-İSLAM KULEYNÎ
ALİ BİN CÂFER (A.S)
ALLAME HİLLÎ
Şeyh Mufid
Allâme Tabatabaî
ALLAME MECLİSÎ